Reisgenoten en ervaringen

Deze tocht is een individuele reis, met een aantal reisgenoten.
De meeste deelnemers gaan dan ook alleen mee.
Regelmatig gaan mensen mee tijdens hun sabbatical of op een keerpunt in hun leven.
Per tocht kan 1 echtpaar of een stel vriendinnen/vrienden mee.
Een groep bestaat uit minimaal 4 en maximaal 7 personen.

Ervaringen van deelnemers
Hieronder staan vele ervaringen van deelnemers aan eerdere tochten.

In Happinez - van Rosita Steenbeek
Rosita Steenbeek is, samen met fotografe Mirjam Bleeker, vier dagen mee geweest op pelgrimstocht in Roemenië. In nummer 7 van Happinez, oktober 2010, schrijft zij over haar ervaringen. Haar verhaal, maar zeker ook de prachtige foto's van de kloosters en van de natuur geven een heel goed beeld van hoe zij deze tocht heeft ervaren.
Download HIER het pdf-bestand van het artikel in Happinez. Link naar meer info over: Rosita Steenbeek

Om een idee te krijgen van de sfeer in de kloosters kun je ook het filmpje bekijken via deze link.
https://www.youtube.com/watch?v=j5eCPtQK3wA
Bewonder, en verwonder je.

2019
Onvergetelijk ……
In stilte verbonden
in rustig tempo op weg
gelaafd door met zorg gekozen woorden en met liefde bereide eenvoudige maaltijden
in een gastvrije en warme omgeving
waar het beieren van de klokken je ’s morgens uitnodigde om een ingetogen ceremonie
in het kerkje bij te wonen van waar het heldere meerstemmige gezang je tegemoet klonk.
Gezusterlijk …. letterlijk en figuurlijk over bergen en dalen
in het zekere spoor van Elisabeth
onze sympathieke guardian angel Eugen in de achterhoede.
Delen, leren, vallen en weer opstaan
in de wonderschone natuur van de Karpaten
stil, het was zó stil ….. zó sereen stil is het misschien nog nooit geweest ……. !!!
Loes, september 2019

De beslissing om mee te gaan op deze tocht nam ik snel en zonder veel nadenken.
Het was iets wat ik ‘gewoon’ moest doen.
Nu, drie maanden na terugkomst, lijkt de tocht belangrijker te zijn en meer reikwijdte te hebben
dan ik vooraf kon bevroeden.
Het voelt als een ijkpunt. Waarom dat zo is, weet ik niet precies, maar dat is goed zo. En dat is nieuw.
Doorgaans begrijp ik erg veel, en als ik iets niet begrijp, zal ik blijven zoeken tot het begrip er komt.
Nu hoeft dat niet zo nodig.
De tocht voelde als een reis in de tijd en naar een andere dimensie.
Al stappend in stilte raapte ik stukjes op in mezelf die ik ergens onderweg verloren was,
of die ik al veel te lang in een hoekje had laten liggen.
Het heeft me gesterkt in het gaan van mijn weg.
De ontmoetingen met de monniken en nonnen draag ik vanbinnen mee.
Hun ogen, de diepte van hun blik, staan me nog helder voor de geest.
Ik besef dat ik deel heb mogen uitmaken van iets heel bijzonders.
Dankjewel.
Karlien, augustus 2019

Om iedere keer te ervaren
dat het leven rijk is
is het fijn om even
weg te zijn
te pelgrimeren
een diepere laag
te ontginnen
en weer
beginnen
Wietske, juni 2019

Het voelt alsof ik in de pelgrimstocht opnieuw heb leren lopen ….
Het onderweg zijn als belangrijkste doel, mijn eigen pad vinden en lopen, in mijn eigen precieze goede tempo en adembeweging, en elke stap zo groot en zo klein als het voor mij past op dat moment, in dat Nu, in die situatie. Ik voel me dankbaar voor de liefdevolle begeleiding van Elisabeth hierin en ik merk dat deze ervaring zo in mijn lichaam is ingedaald, dat het me dagelijks helpt verbinding te houden met hoe het werkelijk past voor mij (in plaats van aanpassen, ploeteren in mijn hoge lat, voldoen aan verwachtingen).
De stilte heb ik als heerlijk ervaren, de teksten en meditaties als helpend en ondersteunend, de diensten die we bijwoonden en de ontmoetingen met de zusters en monniken, waren voedend en inspirerend.

De tekst die me op de laatste dag binnenviel was: Ik Ben … Bron van leven. Deze woorden neem ik mee op mijn verdere tocht. Ik gun jou ook een bijzondere tocht zoals Elisabeth deze aanbiedt, vol zorg en aandacht, in precieze afstemming en prettige afwisseling. Ine, juni 2019

2018
Na enige twijfel vanwege de fysieke zwaarte van de Pelgrimstocht in Roemenië, heb ik toch het besluit genomen mee te gaan. Het was een prachtige ervaring. Geen moment spijt van gehad. We maakten pittige wandelingen, hebben prachtige kloosters en sketes bezocht.
De groep bestond uit 7 gelijkgestemde hele fijne vrouwen tussen 50 en 68 jaar oud. Begeleid door Elisabeth en onze aardige Roemeense gids Eugèn.
Wandelen in stilte in de prachtige natuur, eten in stilte, een bijzondere ervaring die mij goed deed. Naar binnen gaan terwijl je in gezelschap bent. Mooi dat het kan.
Het bijwonen van de diensten heeft me meer geraakt dan ik vooraf verwachtte.
Alles aan de reis maakte indruk. Het goede gevoel bleef nog een hele tijd bij me.
En eigenlijk nog steeds. Dank je wel voor dit moois.
Roelie, september 2018

Het is eigenlijk teveel om een korte omschrijving van te geven, en om over te brengen wat een unieke ervaring deze pelgrimstocht is. En de impact die het nog steeds op mij heeft.
Allereerst wil ik jou Elisabeth, graag nog een keer bedanken dat je deze tocht voor ons mogelijk hebt gemaakt. Er zijn zoveel dingen waar ik dankbaar voor ben, je mooie woorden en gedichten, de manier waarop je op een rustige manier de groep leidt, de hartelijke ontvangst bij de sketes, de zo met aandacht verzorgde maaltijden met het lekkere eten, de prachtige tocht naar de berghut. Het bijwonen van de mystieke liturgie, de stille wandelingen in de mooie natuur, teveel om op te noemen.
De fijne mensen waar we mee op reis waren en de levenslessen die we hebben mogen delen. Eugen die op zijn eigen rustige manier een bijdrage levert. En niet te vergeten mijn verjaardagsverrassing, door jullie allemaal.
Nu ik terug ben realiseer ik me steeds meer hoe bijzonder het is dat we zo opgenomen zijn in het kloosterleven, en dat dit mogelijk is door jouw jarenlange inzet. 

Elisabeth, dank je wel voor je eigen manier waarop je deze reis mogelijk maakt en vorm geeft.
Marjo, september 2018

De reis heeft meer indruk op me gemaakt dan ik had gedacht en ik kijk er met meer dan een goed gevoel op terug. 
De reis heeft mij veel gebracht en me niet alleen met hernieuwd inzicht naar mezelf doen kijken maar ook aandachtiger om me heen laten kijken. Het heeft me weer eens doen stilstaan bij het feit dat het belangrijk is om in het hier en nu - met meer bewustzijn- te leven. Hopelijk kan ik dat weer even vasthouden.
Ik wil jou Elisabeth heel hartelijk danken voor de innemende en enthousiaste doch rustige wijze waarop je ons begeleid hebt. Was het samenzijn aanvankelijk nog even onwennig, al gauw ontstond er een warme vriendschappelijke band in ons fijne reisgezelschap. Wat was het fijn om samen in stilzwijgen, in de meer dan prachtige omgeving, te wandelen met als hoogtepunt de bergbeklimming op donderdag. Een persoonlijke overwinning.
De stiltewandelingen in het prachtige bergachtige gebied, de meditaties, het ervaren van het bijzondere kloosterleven, het bijwonen van de vieringen in gepaste kledij, en de verplaatsingen en tochtjes in het busje waren voor mij hoogtepunten van een meer dan bijzondere reis. Nogmaals bedankt.
Mariet, september 2018

In mei heb ik de pelgrimstocht in Roemenië gelopen.
Nu, weken later denk ik nog steeds veel na over alle indrukken die ik heb opgedaan. Ik ben zo’n ervaring rijker geworden. Het heeft veel in mij los gemaakt en ook veel inzichten verschaft over mijzelf en over hoe ik in het leven wil staan. Deze inzichten hebben mij veel duidelijkheid gegeven. Ik weet nu dat ik mijn eigen weg kan en wil bewandelen.
Ook kwam ik tot de ontdekking dat ik van de stilte kan genieten, terwijl ik niet meer tegen stilte kon na het overlijden van mijn man, 3 jaar geleden.
Elisabeth, jou wil ik graag bedanken voor alles wat ik door jou ervaren heb.
Deze tocht is voor mij een hele belangrijke gebeurtenis in mijn leven en het heeft mij veel gegeven. Ik vind het fijn jou ontmoet te hebben en heb bewondering voor de manier waarop jij in het leven staat.
Dankjewel.
Rini, mei 2018

“DE STILTE REIS HEEFT MIJN LEVEN VERANDERD”
We kregen iedere dag handvatten aan gereikt via gedichten van Elisabeth, heel mooi en diepgaand. Ook de dingen waarop we werden gewezen door Elisabeth, raakten me diep. Bijvoorbeeld zei ze: "Als je dan al iets wil zeggen, denk dan eerst na of het een toegevoegde waarde heeft." Dit soort dingen weten we wel, maar op één of andere manier komt het tijdens zo’n reis op een andere manier binnen en blijft het veel meer hangen en ga je het meer in je eigen leven toepassen.
Op een gegeven moment houd STILTE meer in dan afwezigheid van geluid, dan wordt het stilstaan, gewoon ZIJN.
De eerste 3 dagen vond ik het niets, die stilte, maar daarna werd het steeds stiller in mij zelf. Na een aantal dagen was de stilte ingedaald. Dat vond ik een hele bijzondere gewaarwording, want dat is een hele andere stilte, als gewoon stilte om je heen, of een uurtje stil zijn. De stilte werd op een gegeven moment een deel van me. En nu ik thuis ben, mis ik het zelfs.

Maar........., ik moet ook eerlijk zijn: er was ook één kanttekening: de overnachting in ‘klooster Neamt’ was niet echt slapen in een klooster, het was buiten de kloostermuren en ook al hoorde het wel bij het klooster, het gaf je totaal niet het gevoel dat je sliep in een klooster, het was gewoon een verkapt hotelletje.
In het volgende klooster Durau sliepen wij wel binnen de kloostermuren en dat was een heel groot verschil in de beleving en de energie die ik daar waarnam.
Ondanks dit voor mij negatieve punt heb ik volop genoten van de reis !
Lenie, mei 2018

Reactie van Elisabeth: Vanaf september 2018 is het weer mogelijk om binnen de kloostermuren van het klooster Neamt te slapen.

2017
Eenmaal thuis ontdek ik dat de impact van de pelgrimsreis in Roemenië groter is dan ik dacht. Was ik tijdens de reis vooral bezig met indrukken op te doen, nu merk ik dat de bijna mystieke zang van de nonnen met me is meegereisd naar huis.
De aandachtige zorg die me heeft omringd op dit pad door een onbekend land, onbekende religie en cultuur hebben me veel gebracht.
Ik heb rijke inzichten en ervaringen opgedaan die ik meeneem in mijn leven.
Carina, oktober 2017

In het begin van de pelgrimsreis was het voor mij even zoeken wat wel/niet kon en naar mijn plek in de groep. Later in de week was daar voor mij meer balans in. En kon ik me overgeven aan de muziek van de nonnen, hun gastvrijheid.
Ik werd geraakt door de natuur, de stilte, de eenvoud, de gedichten en de zorg en aandacht.  Het was een week die nog lang met me meereist.
Ina, oktober 2017

Langzamerhand kom ik weer thuis en probeer een stukje van de rust en de schoonheid
van mijn, en onze tocht vast te houden en een plaats te geven in mijn leven.
Oerverlangen:
dit, waar je innerlijk naar op zoek bent
ook al weet je nog niet waarnaar?
kun je vinden, tijdens deze tocht
Dank en heel, heel veel liefde, vanuit mijn hart.
En ik hoop nog menige tocht met je te mogen beleven.
Catrien, oktober 2017

De voorbije pelgrimsreis is moeilijk in een paar zinnen samen te vatten. Maar voor mij was het een onderdompeling in de stilte, de Roemeense natuur op z'n mooist èn de mystieke liturgie...
De ontmoeting en de hartelijke gastvrijheid van monniken en kluizenaars, het stukje hemel dat uit hun ogen straalt...laten een onuitwisbare herinnering en vrede na. De aangeboden meditatieoefeningen lukten wonderwel en probeer ik thuis toe te passen.
Het smaakt naar meer en... ik keer nog wel eens terug!
Dank je wel Elisabeth, om ons deel te maken van dit bijzondere gebeuren.
Annelies, september 2017

De tocht heeft veel indruk op mij gemaakt en ik denk er nog dagelijks aan.
De stilte en ruimte tijdens de wandelingen, de ontzettend mooie contacten met de "reisgenoten", en de geloofsbeleving en  spiritualiteit.Daarnaast de gastvrijheid in de kloosters en de zorgzaamheid waar we mee omringd werden.
En last but not least: mijn verdere tocht naar de kern in mezelf, het "luisteren naar mijn hart". Of anders gezegd "dichter bij mijn zielsbestemming geraken".
Ik ben jou, Elisabeth, dankbaar,
en tegelijk ook dankbaar dat ik mij deze reis gegund heb.
Chris, juni 2017

Tijdens deze tocht heb ik vooral geleerd wat ‘pelgrimeren’ is of voor mij betekent.
Het staat nu symbool voor mijn eigen levensreis en levenswandel.
Eigenlijk is het einddoel niet zo van belang, het gaat om de reis zelf. De natuur, de wandelingen, de stilte, het verblijf in de kloosters, de rituelen, de maaltijden, de gedichten en oefeningen van Elisabeth, mijn fantastische reisgenoten, de fijne gesprekken en de bijzondere (soms hilarische!) ontmoetingen op ons pad, dit maakte de dag! Ik ging steeds meer genieten van het onderweg zijn en van het meebewegen met wat zich aandiende. Dat was voor mij puur leven, beleven en genieten.
Ik kijk met heel veel plezier terug op deze bijzondere en inspirerende ervaring, want dat is het!
Elisabeth, ik vind je een prachtig mens, heel veel dank voor het mij meenemen
op dit pad!
Caroline, mei 2017

Hoop is niet voorspellen of vooruitzien
het is een gerichtheid van de geest
een gerichtheid van het hart
voorbij de horizon verankerd.
Vaclav Havel
Deze woorden van Havel, zijn een leidraad voor mij geweest in het afgelopen jaar, toen er zo ontzettend veel op mijn weg kwam. Dit citaat heeft me uitgenodigd om met jou, Elisabeth, op pad te gaan. Een reis welke diepe indruk op me heeft gemaakt, in gang gezet door de stap te zetten om mee te gaan op deze meditatieve tocht.
De hand van de Schepper laat van zich spreken in de Karpaten, de natuur wijst je de weg naar verstilling, naar verdieping. De vogels fluiten in hun eigen taal en nodigen uit om te zingen, liederen van hoop en vertrouwen maar ook de roep om hulp. In de stiltewandelingen komt het tweegesprek op gang, tussen mij en de Ander, nieuwe inzichten ontstaan, voel me geborgen en kostbaar. Nieuwe Bronnen ontdekt, wat kan gaan stromen om te ontvangen, om te geven.
Mijn zachtheid is tot leven gewekt. De prachtige kerken, de iconen welke soms heftige emoties losmaakten, de gastvrije monniken en nonnen, de mede-pelgrims, de kostbare contacten onderling, zoveel warmte.....
Alles onder de bezielende leiding van Elisabeth, haar uitnodigende houding, nooit dwingend, liefdevol, iemand die je ziet staan.
Dank je Elisabeth voor dit onvergetelijke avontuur.

Het is bijna niet in woorden te vangen wat ik beleefd heb op de pelgrimstochten naar Roemenië. Na tien jaar ging ik voor de tweede keer mee. Elisabeth had me bij de inschrijving al aangegeven dat ik geen herhaling van de vorige reis moest verwachten en dat was het beslist ook niet. Beide reizen waren uniek omdat ik van zo nabij deelgenoot werd van het leven in de kloosters. Mijn respect voor de monniken die naast hun andere taken de lange orthodoxe diensten weten te volbrengen, groeide. Wij maakten naar eigen inzicht steeds maar een stukje van de diensten mee: ik hoorde de cadans van de gebeden, herkende de melodieën, waardeerde de rituelen. De stille verwondering die ik daarbij in mezelf ontwaarde was heel bijzonder.
Elisabeth bood veel gelegenheid voor stilte. Samen met anderen stil zijn tijdens het wandelen, bij de maaltijd of als je er zelf voor kiest, is eerst vreemd en als je eraan gewend raakt weldadig. Op beide  pelgrimstochten heb ik gereisd met mensen met een verlangen naar verdieping en stilte, net als ik. Met deze fijne reisgenoten heb ik de rijkdom ervaren van samen, alleen op reis te zijn. Wat een wereldervaring! Bij thuiskomst raakte ik opnieuw niet uitgepraat over wat ik allemaal had meegemaakt. En dat terwijl je eigenlijk niet kunt overbrengen hoe bijzonder het daar is.

Ria, mei 2016

Met dankbare gevoelens heb ik de pelgrimstocht met Elisabeth en mede reisgenoten ervaren. De stilte, de kerken met al die mooie geschilderde iconen.
De hartelijke ontvangsten van de nonnen en de monniken in de kloosters en de sketes. De prachtige wandelingen waarvan één dag met onophoudelijke regen,
het was zó mooi ....
De gedichten en gebeden van Elisabeth.
Ik probeer het vast te houden!

DANKJEWEL
Gonny, mei 2016

Ondanks dat het fijn is om na de pelgrimstocht weer thuis te zijn, ben ik nog heel veel met mijn gedachten in Roemenië. Het was voor mij een onvergetelijke ervaring!
Herman, mei 2016

Een kennismaking met de natuur en de bevolking van Noord-Oost Roemenië. Een prachtig land, waar de tijd deels lijkt stil te staan bij de beslommeringen van alledag. Mens en dier leven hier dichter bij de natuur. Maar je ziet ook “vooruitgang” in de vorm van mobieltjes, en meer en meer luxe auto’s op de weg, naast de boerenkarren.

Een kennismaking met het orthodoxe kloosterleven. Door op het kloosterterrein te overnachten, delen van de vieringen bij te wonen, te eten in stilte, een open gesprek met de abt van het tweede klooster. Het was een prima kader om een ritme in het “zijn” te vinden en, al is het maar voor even, afstand te nemen van de dagelijkse beslommeringen.

Een kennismaking met de stilte. Dat dit je dichter bij jezelf brengt, met al je twijfels en talenten, dat dit je dichter bij elkaar brengt in een open houding, dat maakte deze tocht tot iets heel speciaals.

Een hernieuwde kennismaking met mijn eigen grenzen: niet alle wandelingen heb ik mee kunnen doen. Niet zozeer vanwege de afstand, maar het klimmen en dalen was de bottleneck. Vervelend, maar toen ik dat eenmaal accepteerde, was er rust om te genieten van het kloosterleven en de bossen rondom het klooster.

Een kennismaking met Elisabeth, die deze reis mogelijk maakt dankzij haar jarenlange contacten met de kloosterlingen en haar enthousiaste, nuchtere optreden, waarin ze ook ruimte liet voor emoties.
Claar, september 2015

Die atmosfeer wordt plots ontsloten door een groepje rijke westerlingen die van huis uit recht hebben op een Italiaanse koffie, vloerverwarming, strak sanitair, sluitend tegelwerk, voedsel met E-nummers, uiterste houdbaarheid en ga zo nog maar even door.
Vanaf dat niveau wordt de landing ingezet en schuifelen we onze eerste stapjes weer op aarde. Dat is wennen. Was voor mij de hele week wel wennen. Waar is dat vakwerk waar ik zo naar verlangde? Nu weet ik het. Het zit nog in de dop. Als een stuk grond dat herstelt van een bosbrand steken links en rechts nieuwe stekjes uit een vruchtbare bodem.
Tot zover deels uit mijn schriftje dat ik daar bijhield.

Maar nu,

Het is inmiddels zelfs 12 weken geleden maar de stilte-wandelingen, door het "bij tijd en wijle” ongerepte Roemenië met zijn uitgestrekte bossen, hebben bij mij een indruk achtergelaten die niet van wijken weet. Ik ben op bezoek geweest bij Moeder Aarde en die visite is mij goed bekomen.

De stilte van het bos werd versterkt door onze zwijgende wandelingen, en dat gaf aan het beleven een voor mij nieuw inzicht. Van huis uit ben ik gewoon om bij het genieten van bijvoorbeeld een zonsondergang elkaar op de hoogte te houden van het gevoel daarbij. Mooi hè, fijn hè, lekker hè? Achteraf beschouwd lijkt het wel of je dan telkens bevestigd wil worden van het feit dat je geniet, of genieten kan.
Hoe anders is de beleving als de indrukken zwijgzaam verwerkt worden. Het gaat er dan niet meer om wat een ander ervan vindt, het gaat er zelfs niet meer om wat je er zelf van vindt. Je kan stoppen met benoemen, met omschrijven. Je kan het hele moment, zonder uit te pakken, aan het ritme van je ademhaling meegeven.

Een misschien wel typerend voorval staat mij bij tijdens het vliegen naar huis. Ik raak aan de praat met een andere Pelgrim en we bespreken elkaars agenda zoals die weer ligt te wachten als wij thuis zijn. Daaruit vloeit voort wat voor werk je doet, in welke vorm, wat erbij komt kijken… en van het ene op het andere moment voel ik de warme deken van stilte en daarmee gelijkheid, waar we onder gelopen hebben, wegglijden. Ik krijg het opnieuw koud als ik eraan denk. We nemen weer een positie in.
Omdat het moment voor mij zo tastbaar was kan ik mij ertegen verzetten als ik het weer herken. Die deken en het ritme van mijn ademhaling daar, is een streven dat bij mijn leven hoort. Dat is wel werken, maar mede dank zij jou weet ik waar ik het voor doe.
Goed gedaan meissie, daar ben ik je dankbaar voor.
De zon op je pad en de wind in je rug.
René, september 2015

Een dag uit mijn pelgrimage-dagboek: 8 september 2015.

Ons dagthema is vandaag ‘Mijn bron’. In de oosterse-orthodoxie is 8 september een grote feestdag. Dan wordt de geboorte van Maria herdacht en gevierd. Op mijn kamer overweeg ik -in navolging van het bijbelrooster- de tekst van de aankondiging van de geboorte van Jezus (Mattheus 1). Ik word getroffen door de tederheid van Maria, haar liefde en dankbaarheid. Een zachte stilte komt in me, over me. Een gedachte komt op: in zó’n zachte stilte kan Jezus opnieuw geboren worden in mensen.

Vanmorgen lopen we naar een kleine kluizenarij, met de naam skete Daniil Sihastrul. Onbereikbaar met de auto. We krijgen onderweg een luisteroefening die me stil maakt: luister naar de geluiden ver weg; en dan naar de geluiden dichtbij, de voetstappen van je metgezellen, en dan de geluiden in jezelf. Speel zo met de aandacht van je gehoor. Door de oefening hoor ik beter wat er gebeurt om me en met me. We klimmen langs een smal bospaadje omhoog. Onderweg staan we regelmatig stil en zien tussen de bomen door schitterende vergezichten. We lunchen in een half overdekte ruimte met de vijf monniken, met soep en daarna geroosterde forel met knoflooksaus. De enige andere gasten zijn een klein zigeunergezin dat zonder probleem kan mee-eten. De man van het gezin laadt -nogal brutaal vind ik- de forel die over is gebleven, in een plastic zak. En het gezin krijgt even later tassen met eten mee. Toonbeeld van de gastvrijheid van de monniken.

Aan het eind van de wandeling komen we bij de grot waar de plaatselijke heilige, Sf. Theodora, leefde. In de grot branden veel kaarsen. Een monnik van het vlakbij gelegen klooster Sihla zingt met enkele nonnen, loopt even later met ons de grot in en vertelt ons enthousiast over haar heiligenleven. Hij vertelt dat hier afgelopen zondag nog een jong meisje van een bezetenheid is genezen. We moeten hem onderbreken om weer onze tocht te hervatten. We gebruiken het avondeten met de monniken van het klooster Sihla en de overige gasten. Eenvoudig en smakelijk. In stilte. Je proeft hoe in dit land de religie leeft.
Huib, september 2015

Een indrukwekkende reis!
de landschappen... bossen, valleien en bergen, weiden vol met voorjaarsbloemen... precies zoals ze 'moeten' zijn
de wandelingen, vaak in heerlijke stilte, soms behoorlijk pittig... met flinke stukken klimmen en dalen, dat het me weer lukte, gaf me een goed gevoel...
de kloosters met de gastenverblijven, altijd op hele mooie, energetische plekken
de pure maaltijden en het glaasje tuica
de begeleiding en gedichten van Elisabeth
de vieringen in de prachtig beschilderde kerkjes: ontroerend, er werd zo mooi en vol overgave gezongen... het idee dat dat nog steeds, en altijd maar weer gebeurt,
geeft me een gevoel van troost en liefde
de ontmoetingen in brede zin... de bewoners van de kloosters, de mede pelgrimsgenoten... ook weer de ontmoeting met Mezelf... thuisgekomen in de diepere lagen in mezelf tot aan mijn Bron van stilte en bestaan én Licht... het geeft het kindgevoel vol vertrouwen...
Ineke, mei 2015

“Een geweldige tocht! De mooie kloosters met hun gezongen diensten, iconen, fresco’s, de hartelijkheid van de monniken en de feestelijke maaltijden.
Het wandelen in stilte. Door het lieflijke landschap van beboste heuvels en grazige weiden. Elisabeth die steeds weer voor een passende overpeinzing zorgde, een gedicht, gebed of meditatie. De groep, klein en fijn.
Mede doordat Elisabeth, samen met de Roemeense gids/vertaler, alles voortreffelijk had geregeld en de groep op prettige wijze leidde, werd deze tocht een echte pelgrimstocht: een weg naar binnen; naar zachtheid, schoonheid, liefde en spiritualiteit. Ik gun iedereen om dit mee te maken.”
Laetitia, mei 2015

Ik heb in het voorjaar van 2015 meegedaan aan de pelgrimstocht in Roemenië.
De groep was klein en betrokken, het was makkelijk om de ander in mijzelf te herkennen en omgekeerd. Er was een band en samen waren we op pad. Dat deden we zowel letterlijk als figuurlijk door wandelend in de natuur, vaak in stilte te zijn.
Ons verblijf in de orthodoxe kloosters, de diensten die we bijwoonden, de contacten die we hadden met de monniken en nonnen, de gedichten die voorgedragen werden en ook onze spontane inbreng tijdens bezinningsmomenten, het hielp allemaal mee om het pelgrimsidee vast te houden en te verdiepen. Bureau Balans deed haar naam eer aan.
Leo, mei 2015

Al deze ervaringen mogen nu een plek krijgen. Diep van binnen voel ik dat deze tocht een mooi geschenk is dat ik aan mezelf heb gegeven door mee te gaan.
Elisabeth, Ik wil vooral jou hiervoor bedanken. Het was jouw jubileumjaar:10 jaar geleden ben je gestart. Je hebt in al die jaren een groot aantal mensen, veel gegeven.
Ik wens je veel succes in de komende jaren en wens ook alle volgende deelnemers een even mooie ervaring toe als ik deze week heb opgedaan.
Corry, augustus 2014

“Heilige stilte in Roemenië” kwam op mijn pad in 2010 via het tijdschrift Happinez, met het interessante verhaal van Rosita Steenbeek en geïllustreerd met prachtige foto’s. Daarna slokten ander werk en reizen de nodige tijd op, totdat ik ergens begin 2014 opnieuw op deze reis werd geattendeerd. En nu was er geen ontkomen meer aan. Dat leek me echt mooi om te beleven. Samen met mijn partner hebben we voor de reis geboekt en het is een prachtige ervaring geworden.
Vanwege ernstige ziekte van een ouder was het nog even onzeker of de reis wel mogelijk zou zijn. Mijn vader is ook overleden tijdens de reis, maar de reis heeft alles bij elkaar daar een mooie extra dimensie aan gegeven. Door de verstilling in de mooie natuur en cultuur, en met een fijne groep mensen, voelde ik me zeer nabij hem. Afstand en nabijheid vloeien samen. Eeuwenlange tradities en rituelen zorgen voor je opgenomen voelen in een groter geheel. Geuren, kleuren en geluiden, maar zeker ook de stilte, scherpen de zintuigen aan.
Mooie teksten, goede gesprekken, gastvrijheid, eenvoudige maar goede maaltijden, rust en stilte, zorgen voor aandacht voor de ziel en zielsverbondenheid. Oftewel bijzonder hoe in zo’n korte tijd zoveel openheid en adempauze kunnen worden bereikt.
Veel dank aan Elisabeth, Cosmin, mede-reisgenoten en de vele monniken en nonnen die hieraan hebben bijgedragen!
Marlou, augustus 2014

Eigenlijk zonder specifieke verwachtingen ben ik meegegaan op deze pelgrimstocht naar Roemenië; mijn partner wilde graag en van haar kwam het idee. Maar een groepsreis? Ik stond niet gelijk te springen van enthousiasme. Maar je moet open staan voor nieuwe dingen en als liefhebber van wandelen en van natuur en omdat ik, hoewel niet religieus, toch wel gefascineerd ben door (oude) kloosters, was ik toch wel erg nieuwsgierig.
Ik vond het een fijne ervaring en terugkijkend had ik het niet willen misse: een kleine groep fijne reisgenoten, een uitstekende reisbegeleiding, wandelen in een prachtige natuur en dat afgewisseld met bezoeken aan kerken en kloosters; het genieten van Roemeense gastvrijheid en van eenvoudige, doch voedzame maaltijden, het delen van ervaringen met onze reisgenoten, en vooral, het genieten van stilte.
Het was een mooie tocht. Voor mij een week van ontstressen en “terug naar de basis”.
Dank aan Elisabeth, dank aan Cosmin, en heel veel succes in de toekomst!
Jan Kees, augustus 2014

Het was een heel aparte reis.
Ik vond het fijn om een kleine groep gelijkgestemde mensen te treffen en in een open sfeer van gedachten te kunnen wisselen.
Het was een kennismaking met een andere manier van je geloof belijden.
De stiltewandelingen met de daarbij passende oefeningen vond ik prettig.
Verder ondervond ik eenvoud en soberheid.
De prachtige tuinen bij de kloosters verrasten me.
Ans, augustus 2014

“Mijn ervaringen sluiten sterk aan bij die van andere pelgrims, zoals beschreven op deze website.
Alhoewel er veel stilte-momenten zijn en iedereen alles op zich zelf ervaart is het toch ook een groepsgebeuren waarbij de andere pelgrims een deugddoende verrijking betekenen.
Uit de vele gesprekken is er één zin die mij bijzonder heeft getroffen en is bijgebleven, namelijk een mevrouw die zei : 'ik hoop dat er in mijn leven altijd iemand zal zijn om mij te omarmen'.
Als ik nu de cd’s met de prachtige liederen beluister is het alsof ik terug ter plaatse ben en alles opnieuw ervaar.
Graag wens ik iedereen ten minstens één pelgrimstocht in zijn leven toe omdat woorden de opgedane indrukken niet kunnen weergeven.”
Emiel, augustus 2014

Het was een fijne en erg zinvolle pelgrimstocht die nog een poosje nawerkt.
De combinatie van wandelen in een prachtige omgeving, de stilte, de overdenkingen die jij meegaf en / of de teksten die je voorlas, nam ik mee tijdens de wandelingen. Het heeft mij inzicht gegeven in hoe ik in het leven sta, en hoe ik het ook nog zou willen ontwikkelen. Zoals een reisgenoot zei: 'Beter zorgen voor mijn ziel', dat neem ik ook mee.
De ontmoetingen binnen de kloosters en het meebeleven van een klein stukje van het kloosterleven van de monniken tijdens bijvoorbeeld de kerkdiensten, waren indrukwekkend. De eenvoud en het gevoel dat ik kreeg: dat je er mag zijn zoals je bent.
Het reisgezelschap waren aardige, gelijkgestemde mensen. En wij allen genoten van deze reis, mede dankzij de reisleidster, Elisabeth, die de reis gedegen had voorbereid en een fantastische jonge Roemeen, Dragos, die alles voor ons kon vertalen en ook veel kon uitleggen van de gebruiken.
Nogmaals dank Elisabeth.
Wil, juni 2014

Deze week was een zeer verrassende combinatie van schoonheid en stilte. De schoonheid van de natuur en cultuur, maar ook van de vele mensen die we in deze week ontmoet hebben. Voor mij was het goed om in deze week te ervaren dat die schoonheid zo binnen handbereik is. Dat geeft rust en vertrouwen, immers van iedere dag is wat te maken.
Wiebe, juni 2014

Uitgerust en voldaan kom ik meestal terug van een vakantie. Deze keer kwam ik ook vervuld terug, misschien kan ik dat ook 'bezield' noemen. De pelgrimstocht heeft mij geraakt en in gang gezet waar ik graag verder mee wil op mijn levenspad.
Dit alles dankzij de ervaren en zorgvuldige (reis)leiding van Elisabeth en Dragos, de ongerepte natuur, de stilte, de mystiek, de gastvrije monniken en de fijne reisgenoten. Dank jullie wel!
Ria, juni 2014

Na een minder fijn jaar ben ik nu in de gelegenheid geweest om de pelgrimstocht te volbrengen. De stilte, rust, maar ook de gastvrije ontvangst in de kloosters zijn een weldadige ervaring. De diensten in de prachtige kerken, het meezingen van Dragos, onze tolk/vertaler in de liturgie, het was een fantastische beleving.
Ook op de vastendagen weten de monniken en de nonnen in de keukens een voedzame, smakelijke maaltijd te bereiden.
De wandelingen in stilte, door prachtig groen, zijn een ware inspiratiebron voor diepere gevoelens en gedachten. Het voelde GOED. Mede dankzij mijn medewandelaars.
Mijn voornemen om het oude achter te laten en opnieuw te beginnen heeft vorm gekregen tijdens het lopen. Ik had het niet willen missen.
Marianne, mei 2014

Mijn klooster-wandeltocht in Roemenië:
Er is iets hersteld,
in mij
Opende mijn hart,
voelde me schudden,
‘iets’ schudde
Ik ben een kind van God
Allah, Boeddha, hoe ook genaamd
deze zit ook in mij.

Ging met nieuwsgierigheid
angst voor het onbekende
met een zekere scepsis
Wat bleek
man en vrouw is gelijk
verdeeld over heiligen
Maria en Jezus
beiden vereerd.

Een non weersprak een monnik
‘alle mensen met liefde in hun hart,
komen in de hemel,
ook niet-orthodoxen’
Voelde de veiligheid,
herkende de rust, de stilte
voelde de liefde,
ze zijn hier goed bezig.

Spirituele kaarten en meditatie
hielpen ons met de stilte
Gedichten, gebeden, zegens
hielpen onze gevoelens leiden
Voor mij was het voeding
Het gaat om de liefde,
met een groter bereik dan wij weten
Ik ben nu zeker,
er is meer
Prachtig werk, Elisabeth, bedankt!
Ellen, mei 2014

Pelgrimstocht Roemenië - Stukje uit mijn aantekeningen, dag 4 :
.... Ik merk dat de beeltenis van Maria met Jezus wat met me doet als ik ervoor
sta: ik word enorm geaard. Ik word ook een beetje zenuwachtig dat er iets begint te verschuiven, alsof het een bedreiging voor me is om mijn oude denkbeelden los te laten. Ik word wat milder, zachter over ‘het geloof’...
Ing, mei 2014

2013
Domne ajute
Na thuiskomst bleef één ding heel sterk in m’n gehoor hangen. Het was het geklopt op de houten “klopper”. Alsof je uitgenodigd bent om erbij te zijn. Zo voelde ik het ook. Die roep hoor ik nog steeds. Het is, en was een bijzondere reis. Een reis naar je binnenste, een ontdekkingsreis en een reis om te leren, zowel van jezelf als van een ander. Ik ben erg blij dat ik het gedaan heb.

Onderstaande tekst is een samenstelling van teksten van wijze mensen en woorden van mijzelf (Eddy):
Een reis van duizend mijl begint met de eerste stap [Lao Zi]. De eerste stap heb ik reeds genomen. Er komen nog zovele. Daarom heb ik geen vastomlijnde plannen en ben er niet op uit ergens aan te komen [Lao Zi]. De betekenis van reizen is voor mij geworden: naar jezelf kijken tegen een andere achtergrond [Jan Brokken] en een manier om vragen te stellen die ik thuis niet stel. Niet per se over het land in kwestie zelf maar over mezelf [Herman de Coninck] en tot ontdekking komen dat ik -een ware reiziger- geen reden nodig heb om op reis te gaan [Johann Wolfgang von Goethe]. Reizen is meer dan genieten van fraaie uitzichten: het is een voortdurende en diepgaande verandering van ideeën van het leven [Miriam Beard] en degene die verre reizen maakt, kan veel verhalen [anoniem]. Daarom heeft m’n reizen niets met vakantie te maken [Martijn Huizer]. Het mooiste is –vind ik- dat ik die vertrekt niet degene ben die arriveert [anoniem]. Zo zie je maar weer dat m’n verre reis niets te maken heeft met de afstand [anoniem], want wie niet gelukkig is waar hij is, zal dat ook niet zijn waar hij heengaat [Koos van Zomeren]. Reizen is slechts het hart verwijden [A. Pierson] en verblijden.
Samengesteld door Eddy Vrijdag, september 2013

En verder wil ik toch ook noemen: de geweldige reisbegeleiding, de bijzonder vriendelijke en gastvrije mensen, de stiltewandeling, de ikoonmeditatie, de rijkversierde kerken, het meebeleven van vieringen, de 'frivole' torentjes, het gevoel 'terug te gaan in een ander tijdperk, fijne wandelmaatjes, etc. etc. 
Tine Maier, augustus 2013

Pelgrimslied
Stap na stap
met elke stap
laat ik achter wat was
de pijn, de tranen,
bodemloze diepte.

Stap na stap
met elke stap
kruip ik uit mijn huid
de oude huid,
het oude zeer glijdt van mij af.

Stap na stap
met elke stap
loop ik mijn nieuwe toekomst in
herboren, nieuw, vol liefde.

Stap na stap
met elke stap sta ik op,
voel vrede met wat was,
is en zal zijn.

Stap na stap
met elke stap
neemt de vreugde toe
en zingt mijn hart:
jij hebt mij niet verlaten,
was nabij in duisternis
nabij in het licht,
bij elke stap.

Stap na stap
met elke stap
wordt bitter zoet
bitter zoet
bitter zoeter
bitter zoet

Stap na stap zet ik
stap voor stap
op mijn weg, geleid door Jou
Eeuwige oneindige Wijsheid,
moeder, vader, God.

Ulla Berger
30 augustus 2013

Domne ajute
Domne ajute
Domna ajute  (God helpe u)
Mijn voornemen om in stilte deze pelgrimstocht te maken werd helemaal gerespec-
teerd. Natuurlijk waren er woorden die gezegd werden, maar er was ook veel respectvolle stilte.
In Nederland woon ik in een stil gebied, in Roemenië ervoer ik dat er nog een veel diepere stilte bestaat. De stille wandelingen zonder woorden, de eindeloze bossen met dennenbomen die tot in de hemel lijken te reiken. Het gaf rust in mijn hoofd, die ik nu, drie weken later, nog steeds terug kan pakken.
Elisabeth, Tine, Gerda, Ulla, Heske en Cosmin,
Mulƫumesc (dank je)
Els, augustus 2013

Wat een bijzondere ervaring! Een stilte retraite in zo’n prachtige omgeving.
De kloosters hebben ieder een eigen karakter en toch geven zij door de rituelen, het zingen en bidden ook een eenheid weer. Groot respect heb ik voor de monniken en nonnen voor de voortzetting van hun religieuze beweging door de eeuwen heen.
De ontdekking in de stilte dat God, bron van Zijn, een reisgenoot in mijn leven is en dat ik een prima reisgenoot voor mij zelf kan zijn, was groots. Mijn pelgrimage zet zich voort en de gevonden stilte, het pure zijn, is als een omhelzing van God die ik met mij mee mag dragen.
Gerda, augustus 2013

Roemenië heeft voor mij iets heel goeds betekend. Ook het met elkaar zijn, bidden wat ik niet gewend was op die manier, stilte en ruimte. Geen dogma's bij jou (Elisabeth) en niet bij de groepsgenoten. De ruimte die je gaf, was heel belangrijk voor mij. Het was ruimte met betrokkenheid.

Mijn yoga ervaring en mijn christelijke achtergrond kregen een goed verbond.
En ik hoop nog eens een weekje boven op die ene berg te zijn, stil en van daaruit te wandelen.
Marja, mei 2013

Eén en al mysterie: al snel ben ik naar de dienst in de kerk gegaan. Ik laat me hullen in de Aanwezigheid van de Ene, de  Ene in wie allen aanwezig zijn, alle levende heiligen aan de wanden en op het plafond dat helemaal beschilderd is. De iconostase vooraan in de kerk als afsluiting van het onzichtbare deel waar ‘het’ gebeurt, is een heilige wand, glorieus en mooi door alle iconen, alle goud, alle ornamenten. Rechts de icoon van de heilige van de dag, links de Moeder Gods. Een menigte van heiligen omringt me.
Af en toe komt er iemand binnen, loopt naar de twee genoemde iconen, maakt het stereotiepe kruisteken in de andere richting en met andere handhouding dan ik gewend ben, tikt de grond aan, soms meerdere keren achter elkaar en kust eerbiedig de iconen; zoekt dan een plaats op, mannen rechts, vrouwen links, om dan staand of geknield, al of niet voorovergebogen en een enkele keer zittend op de plaatsen langs de wand, de dienst te volgen, nu weer kruistekens makend, grond aantikkend en opnieuw hetzelfde ritueel. Te volgen is het niet. Niemand heeft er een boek. Ook dat is vreemd, maar ik laat mijn oordeel los, luister naar wat ik niet begrijp, voel de sfeer, laat me er in onderdompelen als in een ruim behaaglijk bad.

Domne ajute: wat een schitterende wens. ‘God helpe u/jou’. Het wordt vaak gezegd in Roemenië. Het zijn de enige Roemeense woorden die ik tevoren geleerd heb. Als ik bij de kennismaking met de gastenmonnik deze woorden aarzelend uitspreek, glimlacht hij bevestigend. Domne ajute, een groet om te onthouden en om ons ervan bewust te zijn dat ieder mens Gods hulp nodig heeft.

De zwaarte: langs de weg staan kruiswegstaties, hier en daar ikonen. De weg is nog niet klaar en stijgt al kronkelend omhoog. Wie kan, draagt een emmer met zand of stenen. Afgelopen nacht heeft het geregend, de emmer is zwaar en het pad een uitdaging; steeds maar klimmen en klauteren. Overschat ik mijzelf, wil ik presteren, of wil ik gewoon maar dragen, eenvoudigweg dragen wat er op mijn pad is gekomen? Ik vind een oplossing, het verlicht. En het mág zwaar zijn. Draagkracht in verbondenheid.

De bron: water, levend water. Het verhaal van de woestijn. ‘Mara’, bitter, was het dragen, maar wat bitter was wordt zoet, zegt ook Franciscus als hij de melaatse kust. Levend water. Ik verfris me en drink, een heilig gebeuren. Stilte. ‘Bron van stilte die me voedt’ voor de verdere reis, bron van stilte.

Sjaal: als we op het terrein van de kloosters zijn moeten we denken aan onze sjaal. Nu ik eraan gewend ben, vind ik het iets hebben, het is een zich verbergen voor iets wat groter en belangrijker is dan eigen zichtbaarheid. Ik voel me opgenomen in een traditie die een waarde heeft: de vrouw die het mysterie verbergt, en in en voor het wezenlijke naar binnen keert.

Verstaan met mijn hart: deze morgen begonnen met een deel van de viering. Weer werd ik ondergedompeld en meegetrokken in gebaren en geluiden die ik zelf niet begrijp, maar ten diepste is er een verstaan, buiten begrippen om, buiten voortbrengsels van het denken. Mijn hart verstaat anders, verstaat datgene waar geen woorden voor zijn. Ik sta en ik kniel, ik maak kruistekens zoals het hier gedaan wordt, ik buk me naar de aarde, ik raak de grond aan, de aarde waaruit ik voortkom, de aarde waarop Christus mens geworden is. Aarde ontmoet hemel in het heilige gebaar van de drie-Ene. De muziek, het zingen van de monniken, brengt verbinding en alles vloeit samen.

De zaaier: een zaaier ging uit om te zaaien, zo vertelt de monnik, Casian. Hij had zojuist het zaad van eenjarige planten verzameld. Met aandacht en grote nauwlettendheid bukt hij zich over de planten. Hij vertelt ons dat de aarde waarin het zaad valt ons hart is. Het Woord mag daarin ontkiemen. Monnik Casian legt veel uit over zijn tuin en alles wat erin groeit. Hij heeft grote liefde voor zijn planten en weet er boeiend over te vertellen.

Terugblik in drie woorden: op de terugweg, in de stilte van onszelf, gaan we lopen met één van de drie woorden, als mantra. Een mantra om te herhalen en steeds dieper in ons de krachtige werking ervan te mogen voelen. We bundelen deze kostbare dagen in dat ene woord. Ik kom uit bij het woord dat ik zo vaak gehoord heb deze dagen: Amin, Amin (Amen, Amen)
Amen op deze tocht,
amen op de tocht van mijn leven,
zowel van verleden, heden als toekomst,
amen op mensen die ik ontmoet, precies zoals ze zijn,
amen om mijn lotgevallen, mijn geschiedenis,
amen op mijn levensopdracht,
wat die ook moge zijn.

Dank brengen aan... er is zoveel om voor te danken. Het benoemen is gevaarlijk, want het meeste is onbenoembaar. Onbenoembaar is het wezenlijke van wat de dagen ons gebracht hebben. Toch maar enkele dingen noemen: danken voor deze reis, voor Elisabeth die het organiseerde, voor de kloosters waar we gastvrij werden ontvangen, voor het eten dat met liefde is bereid, voor de prachtige natuur, het mooie weer, de kracht in ons lichaam, de openheid voor elkaar, het gezang van de monniken, de iconen als vrienden om ons heen, de stilte in ons hart, de woordloze nabijheid van elkaar...
Ricky Rieter, augustus 2012

Het monniken leven.
Een reis die veel indruk heeft gemaakt. De rust, de stilte, de natuur, het pelgrimeren. Met deze reis ben ik in aanraking gekomen met totale puurheid.
Vooral het een kijkje kunnen nemen in het leven van de monnik heb ik als zeer bijzonder en waardevol ervaren. Het leven in alle eenvoud, alleen maar toch samen, de totale toewijding aan het geloof, de uitstraling van kracht en energie, was zeer inspirerend. Naar hen kijkend kan ik nog zoveel leren als bijna dertiger in een overvol en druk leven. Hein Stufkens schrijft: 'In ieder van ons schuilt ergens een monnik, een kluizenaar of kluizenares die op zoek is naar geluk, wijsheid en stilte.' Helemaal waar.
Annemarie Rosink, juli 2012

In Iasi worden we ontvangen met een heerlijke lunch bij een bevriende priester van Elisabeth. Daarna rijden we naar ons eerste onderkomen, het klooster M-rea Sihastria.
Rust overheerst en onze gezamenlijke ‘afdaling’ naar de eetzaal, gelegen naast de kerk, maakt diepe indruk op mij. Met elkaar het onbekende ingaan... samen, stil wandelend naar het heilige der heilige! Stilzwijgend de avondmaaltijd nuttigen; het voelde onwennig, zelfs onrustig na een dag van reizen met onbekenden, welke de komende week mijn reisgenoten zullen zijn. Hoe snel zou de stilte prettig voelen!!
Later op de avond bezoeken we het prachtige kerkhofje. Een zee van kleine lichtjes komt ons tegemoet. Veel momenten van rust, zittend op een bankje, heb ik daar in de volgende dagen mogen genieten. Alleen, toch heel verbonden voelen!

In de dagen die volgen de uitlopers van de Karpaten wandelend ervaren. In stilte, in gesprek met mezelf maar ook in gesprek met, en luisterend naar de anderen. De bron van jezelf weer proberen te benaderen. De stiltes gedurende dit wandelen. Het Leven te mogen Beleven!!
Het thema van de dag kon zijn: Bron, Dankbaarheid, een Metgezel, .... mijn metgezel was Hans, die mij een glimlach bracht tijdens deze wandeling.

Het 'Aramese Onze Vader' (vertaald door Bram Moerland), door Elisabeth gelezen voorafgaand aan ons ontbijt: ‘Bron van Zijn, die ik ontmoet in wat mij ontroert; Geef ons wat we elke dag nodig hebben aan brood en inzicht; Maak de koorden van fouten los die ons vastbinden aan het verleden.’ Dit zijn enkele zinnen die mij niet onberoerd hebben gelaten!

Het tweede klooster waar wij op woensdag onze intrek namen, M-rea Horaita, verraste ons met een heerlijke avondmaaltijd. Sprakeloos lekker was het eten!! Dit genot snoerde al onze monden. Geen probleem dus tot STIL gaan. Ook hier mochten we meegenieten van de mooie dingen van het kloosterleven.

Cosmin, onze Roemeense gids, heeft mij verteld wat hem beweegt in zijn leven, wie hem inspireren, wat hem er toe gebracht heeft zijn priesteropleiding te gaan volgen. Hij heeft mij beloofd eens samen te zullen zingen, wanneer zijn praktijk dat toelaat. De theorie is hem al wel bekend. Nogmaals gaan?
Wat ik niemand wil onthouden is de tekst in de toegangspoort van het klooster Horaita (van Pr. Ambrozie Iurasov), die Cosmin vanuit het Roemeens voor ons heeft vertaald: Where is faith, there is love / Where is love, there is peace / Where is peace, there is blessing / Where is blessing, there is God / Where is God, nothing is missing.

Wat mij heeft getroffen? De contacten die Elisabeth heeft verworven in de kloosters en in Iasi, en haar invulling daaraan. Haar mooie teksten aan ons voorgelezen. En zeker ook het respect dat Elisabeth heeft voor het leven in de kloosters en de manier waarop zij ook van ons vraagt dit te respecteren!

Nog lang zou ik verder kunnen verhalen, de beste raad die ik mee kan geven is: Ga het beleven!!
Rest mij: ‘drum bun’ en ‘sanetate’: ‘een goede reis en gezondheid’, dat wens ik iedereen toe.
Jeannette Steemers , juli 2012

Waar ben ik naar op zoek? Vrede vinden met de kort achterliggende geschiedenis, mijn geschiedenis. Vrede vinden met mezelf, liefde vinden, liefde terugvinden bij en met mezelf. Ik wilde zo graag de rouwperiode van twee jaar, waarin ik drie broers en twee vriendinnen verloor, afsluiten. Dat was een maand voor de pelgrimstocht startte. In die korte tussentijd verloor ik opnieuw een vriendin en mijn schoonzoon zijn moeder. Ik realiseerde me dat afsluiten niet aan de orde is, dat er mee omgaan, omgaan met het stuk dat leven heet, voor me stond.

Ik ging ervoor; de sfeer in de kerken, de kleuren, de tapijten, de ’iconostase’, de afbeeldingen op elk stukje muur, gewelf of plafond, zelfs de poorten van de kloosters zijn er mee gekleurd. Zo warm, zo rood, zo goud, zo mooi, zo sfeervol, zo nooit verveeld aan veelheid, zo echt, zo oud, zo stil…… Zo stil in de kerk, zo stil en krachtig tijdens een dienst, een uur, of de zaterdagse van vier uur durend, eeuwig stilte, dat is wat ik zocht, dat is wat ik kreeg. De gezangen, binnenkomend tot op het bot; gelouterd en verstild kwam ik weer buiten. Soms drie keer per dag een bezoek, een proeven, een zijn, er zijn en komen bij ’mijn zijn’.

Ondertussen zong er een melodietje in mijn hoofd, ik wist dat het van Schubert was, moest nog uitzoeken welk of wat, ik was soms bang om het te verliezen, zoveel indrukken, zoveel andere gezangen, maar telkens opnieuw fluisterden de tonen in mijn hoofd.

Ernaast de ochtendgebeden alias gedichten met een thema; startend op de 1e dag luni ’de roep van de stilte’’ De leuze van Elisabeth; soms herhalend, ’je bent hier voor jezelf, maak er gebruik van’; toch trotserend, omdat de stilte ook oorverdovend kan zijn en zo makkelijk weg te kletsen is met, of tegen een ander.

Tweede dag, marti, start met Domne ajute ofwel God helpe u; wie zegt dat nog tegen je als je ’s morgens je deur uit stapt op weg, na je ontbijt. We starten dagelijks met het ‘Aramese Onze Vader, waarin niet God in de hemel centraal staat, maar God in het hart van de mens, als bron van alle zijn. God is dichtbij, meer dan het ooit was in mijn rooms katholieke opvoeding; God is in mijn hart, zo voelt het en daar wil ik zijn.

We eten in stilte, na afloop trekken we een pelgrimskaart, een laatste ritueel voor we het stiltepad lopen. Deze tekst neem ik mee, ’als de vrees afneemt is er ruimte voor liefde’; dit brengt me vervaarlijk dicht bij huis.
Ondertussen wandelen we op brede paden, smalle bosweggetjes, bergpaden, vol stronken, boomwortels en steile hellingen, meestal links van ons. Twee tot vijf uur lopen in een temperatuur van soms 30 C, laat je zweten. Zweten in fysieke zin, wat er in mijn hoofd en systeem ronddwaalt laat me afzien in psychische zin. De uitzichten zijn adembenemend, de hoogte, de vergezichten, de wouden die nergens stoppen, de almen oneindig ver, golvend en groots, het spel van het zonlicht tussen de boomkruinen, almaar bewegend, ruisend in de stilte, net als de beekjes. De groep mensen voelde als ’eigen’; ik kon mezelf zijn, temeer elk van ons zijn eigen pad aan het lopen was, ook al zweetten en struikelden we samen, homogeniteit.

’t Lijkt zo serieus allemaal, binnenpretjes vergoeden veel en zorgen voor balans. De jonge monniken die tijdens het zingen een bladzijde te ver gaan, elkaar aankijken, en al proestend verder moeten, verder zingen, voor een tijdje met binnenpret. De truck, vol met boodschappen, bestuurd door een monnik, waar vóór de ingang van het klooster, de bijrijder eruit springt en met wapperende rokken, hangend aan de achterkant zichzelf zijn dagelijks pleziertje gunt. Parintele, Vader Sofroni, de gastenmonnik, een man vol binnenpretjes, humor en grapjes. Vader Sofroni die recht in mijn ziel keek en daar iets over zei.
De nonnen, die in afwachting van het bezoek van de bisschop, de muren en de kozijnen schuurden, plamuurden en verfden, nonnen te midden van de werklui, in hun grijszwarte habijten, onder de verf, dapper op de ladder staand onderwijl gekheid makend met elkaar.
De rust en het geduld, dat ik las in de ogen van de jonge monniken, jonge mannen die de verdieping zoeken, niet de verleiding van die andere, onze wereld. Tevredenheid, compassie, mededogen, goedheid, kracht en speelsheid.

Na een paar dagen hadden we ’s avonds in een groot weiland onder een grote boom, aan de rand van het kloosterterrein een ‘rondje’, over hoe we het lopen en de stilte ervaren. Ik moest bekennen dat ik thuis, ondanks mijn drukke baan, in mijn vrije uren en dagen meer stilte kan ervaren dan hier met de mede-reisgenoten, en de stiekeme verleiding toch nog even met elkaar een stukje geschiedenis uit te wisselen, wat ik niet kon weerstaan. Dat noemde Elisabeth ’het gehecht zijn aan’, het thema van het gesprek van die avond, met aan iedereen de vraag of je ook zonder kunt.

De regelmatig opgelegde, gedisciplineerde stilte vindt uiteindelijk zijn uitwerking bij mij. Na een nacht vechten, ’s morgens het immens voelen van onzekerheid van het ‘niet weten’, liep de gedachte langzaam over in het ‘weten’ van het ’niet weten’. De controle loslaten is ook onthechten. Het is stil in mij, het is oorverdovend stil in mij; op deze laatste dag, vieneri, was het thema dankbaarheid.

Dat is wat het me gebracht heeft, warmte, rust, stilte en tevredenheid, gelijk het adagio string quintet in c major van Schubert (gevonden).
Lidy van der Woude, juli 2012

inspiratie

laten gebeuren
wonderlijk  loslaten  overkomen
hobbels nemen  ruimte  licht
godsvetrouwen

De tijd, rust en ruimte was in deze mooie pelgrimsreis een waardevol cadeau voor mijzelf. Een onvergetelijke ervaring die ik zeker niet had willen missen.

Na de avondmeditatie sloten wij de dag af met het schrijven van een ‘elfje’.
Dit ‘elfje’ heb ik speciaal  voor Elisabeth geschreven.
Paula, augustus 2011

Elisabeth
luisterend oor
opmerkzaam, open mind
hield een spiegel voor
dankjewel

Mijn favoriete vakantie van de afgelopen jaren was de pelgrimstocht met Elisabeth in Roemenië. Daar heb ik zoveel energie van gekregen. Bovendien heeft Elisabeth me met iets naar huis laten gaan waar ik nu nog elke dag profijt van heb. Op de laatste wandeling vroeg Elisabeth ons om drie woorden in je op te laten komen. En daarna tijdens de wandeling, op 1 woord te mediteren, als bij een mantra. In de stilte heb ik gelopen op het ritme van "glimlach (aan) - verdediging uit".
Omdat mij vaak gezegd wordt dat ik zo boos kijk, en ik heel vaak in de verdediging schiet als mij wat gezegd wordt. En het werkt! Zo simpel kan het dus zijn.
Wandelend in stilte, door de prachtige natuur, ontmoetingen met prachtige mensen.
Inge, juni 2011

Drie jaar heeft het geduurd voor ik gehoor heb gegeven aan mijn verlangen om deze pelgrimstocht te maken. Waar ik precies naar verlang weet ik nog steeds niet goed onder woorden te brengen. Het werd voor mij een onvergetelijke week, waarin hemel en aarde elkaar even raakten! Vanaf het eerste moment voel ik me op mijn gemak bij Marion,Tonny, Gerard en Willy en ervaar ik Elisabeth als liefdevol en aandachtig.

Herinneringen - geluiden, beelden en gevoelens - zijn er veel en ze zijn me dierbaar: het wandelen in stilte, soms urenlang, over bijna onmogelijk steile  en oh zo mooie paden…  het picknicken in het gras met uitzicht op de bergen… het  horen en voelen hoe de wind waait … het hebben van zere benen … het zien van de brandende olielampjes op de begraafplaats… het drinken van appelcider op een bankje onder een grote boom…  het gastvrij en met een lekkere lunch ontvangen worden in de kloosters… het genieten van de vruchtenbowl bij het ontbijt… het voeren van gesprekken over wat me bezig houdt … het luisteren naar een gedicht dat Elisabeth voorleest…. het  contact maken met de stilte in mezelf… het geraakt worden door monnikengezang als ik midden in de nacht met  een T-shirt om m’n hoofd, omdat ik geen sjaal bij me heb, de kerk binnenkom … het  genieten van de mystieke sfeer, de geur van wierook en de werkelijk prachtige schilderingen in de kerken… het met aandacht aanwezig zijn in het hier en nu…  het in stilte met m’n rug tegen de boom zitten… het zien  van een vuursalamander die tegen de berg opklimt…  het  liefdevol groeten van (de icoon van) Maria en het ervaren van haar Liefde als ‘balsem voor m’n ziel’… het branden van kaarsjes voor de levenden en de doden…  (het wennen aan) het meedoen aan de vieringen (staan en knielen en een kruis slaan) in de kerk, en het me opgetild  voelen tijdens het gezongen en steeds weer herhaalde “Heer ontferm u” …  het gezegend worden en me gezegend voelen.

Al wandelend in stilte ontstond dit ‘gedicht’:
….de zesde dag….
Ik loop,
dus ik besta.
Links is het donkere, groene en vochtige bos,
rechts kabbelt het water in een beek.
Ik richt m’n blik naar voren,
de zon verwarmt me.
Ik vertrouw m’n voeten,
zij vinden zelf het pad.
Met de wandelstok binnen handbereik in m’n rugzak
en de wandelmaatjes van deze week als steuntje in de rug,
voel ik me vrij én verbonden!
….en God zag dat het goed was….
Wil, mei 2010

Aankomen
En dan aankomen in een klooster, ontvangen worden door de Gastenvader met open handen, de toewijding van de monniken en de vele bezoekers tijdens de diensten, het beleven van verbondenheid in het geloof, de troostvolle gebaren, de mooi gezongen teksten.
De gastvrijheid was overweldigend. Je voelt je opgetild uit je bestaan en opnieuw anders en rijker in het leven geplaatst.
Een onvergetelijke ervaring die ik niet had willen missen.
De "servant leader" Elisabeth Brouwer verdient een groot compliment voor het componeren van deze pelgrimstocht naar binnen, en haar aanwezige en betrokken aandacht.
Peter, september 2009

Veel te lang gewacht om te gaan wandelen. Al enkele jaren weet ik dat het wandelen me rust, ruimte en plezier gaat geven, alleen ik deed het maar niet. Uiteindelijk nadat ik te horen kreeg dat ik burnout ben geraakt gaf ik toe aan mijn behoeften. Ik wilde een klooster in voor rust en ook wilde ik wandelen om me leeg te maken. Zo gaf een vriendin mij de site van Elisabeth Brouwer, bingo twee vliegen in een klap, kloosters en wandelen in Roemenië!!!! De ervaring in Roemenië met de groep, wandelen met mensen die ik niet kende, heeft me zoveel gebracht. De schoonheid van het land en voornamelijk de wandelroutes hebben me diep geraakt, ik heb mezelf overwonnen met het klimmen en dalen, dankzij wandel en klim technieken van Elisabeth en de goede voorbereiding, die onontbeerlijk blijkt te zijn. De kloosters, de schoonheid van de mensen, de monniken, de gesprekken met monniken, zelfs de diensten in de kerken die we vrij mochten betreden en verlaten op elk gewenst moment, gaven een gevoel van vrijheid en acceptatie die veel voor mij zijn gaan betekenen.
We hebben een week gewandeld, mijn ervaring toen ik weer thuis kwam, was alsof ik een maand was weggeweest.
Dank je wel Elisabeth en dank naar al mijn wandelmaatjes van die week.
Lennie, oktober 2009

Iedere jaargetijde heeft haar charme en iedere groep zijn eigen dynamiek, maar ik prijs me gelukkig dat ik in de herfst en met een fantastische groep deze reis heb mogen maken in Roemenië.
De kloosters liggen midden in een zeer bosrijke omgeving met, gelukkig, veel loofbomen. In alle kleuren kwamen ze voorbij. De accommodaties waar we verbleven zijn sober, maar goed genoeg. De kleine ongemakken die er misschien waren, vielen in het niet bij de gastvrijheid die je ervaart bij de monniken. Geen plichtmatige beleefdheden, maar oprechte warmte en belangstelling.
De kloosters zijn prachtig. Keurig verzorgd en met als middelpunt een prachtige kerk. Meerdere keren per dag kun je daar een viering bezoeken. Een ieder zal tijdens het verblijf in de kloosters en tijdens de wandelingen daarbuiten zijn eigen hoogtepunten kiezen, maar voor mij waren dat vieringen die ik mocht bijwonen. De mooie gezangen en gebeden die werden. Je verstaat er geen woord van, maar juist dat verhoogde voor mij de mystiek waarmee de Orthodoxe kerk is doordrongen.Bewuster van de aanwezigheid van Onze Lieve Heer ben ik lang niet zo geweest als in deze vieringen.
Afgesloten van allerlei prikkels (geen TV, radio, geen bereik voor mobieltjes) is deze pelgrims-tocht een fantastische reis naar een plek in Europa waar ik anders nooit zou zijn geweest. Maar tevens door de prachtige omgeving, liefdevolle mensen, mooie cultuur en diepe devotie waarin je mag delen (of die je mag aanschouwen) een zeer geschikte plek om in jezelf af te reizen. Je weer bewust te worden van jezelf en de keuzes die je maakt of juist niet maakt.
Deze prachtige week (met de nodige inspanningen) heeft me een zeer uitgerust gevoel gegeven en een gevoel dat je bij thuiskomst niet wilt en kunt loslaten. Voor mij persoonlijk een keerpunt. Een glas is half vol en half leeg en wat maakt dat eigenlijk uit?
Max, oktober 2009

Het meest bijzondere van deze pelgrimstocht is voor mij geweest: het gevoel dat ik mee naar huis genomen heb, de ervaring van hernieuwde eenheid/verbondenheid van mijn lichaam, ziel en geest met het Goddelijke. Dit gevoel kwam het meest tot uiting tijdens de diensten, geknield in de Mudra-houding met de hoofddoek om me heen. In gesprek met God- de Bron-. Heel zuiverend.
Maar ook tijdens het wandelen, in contact met de overweldigend mooie en luisterrijke natuur. Luisterrijk vanwege het prachtige vogelgezang en de vele bijzondere bloemen en bloesems in bos en weide. Ook in de uitwisseling met de groepsgenoten, in het bijzonder met Elisabeth, de gids, en de gastenmonnik Father Damian, ervoer ik een bron van verlichting en verbondenheid.
Heel bijzonder was het ook om dit samen met m'n partner Henk te kunnen doen. Om te weten dat je samen bent, dat je dit wilt delen maar dat je beiden toch ook je eigen unieke persoonlijkheid en beleving hebt. Wederzijds respect.
De menselijkheid, het geloof, de liefde en de goedlachsheid van de monniken, met name van Father Damian, heeft me diep geraakt.
Het aller-bijzonderste is dat ik 't nog met me mee draag, elke dag. Het heeft me als het ware weer opnieuw in de wereld gezet.
Lowies, mei 2009

2008
Raken aan het hemelse
De wereld van de orthodoxie heeft mij altijd geboeid. Via woord en beeld dacht ik een en ander te weten van de orthodoxe liturgie. De pelgrimswandeling van Bureau BALANS  leek een  perfecte formule om nader kennis te maken.
Twee maanden na de reis, verbaas ik me nog dagelijks over het verschil tussen kennis en het levend contact. Het is moeilijk te zeggen hoe boeiend het was.

Telkens opnieuw als we een klooster naderden en we door de poort het terrein betraden heeft het verschil tussen buiten en binnen me getroffen. Aan de buitenkant het armoedige Roemeense platteland, aan de binnenzijde van het omsloten geheel een eigenaardig  ingetogen sfeer van een sober levende gemeenschap. De was van de monniken op de veranda, een oude monnik of vrijwilligers die  paprika schillen, een arbeider op een fiets, een oude auto, het zwijgend vriendelijk elkaar passeren, en vooral de uiterst verzorgde bloementuin rond het kerkje op het middenterrein: in een oogopslag was duidelijk hoe het leven hier gecentreerd is rondom die ene plek, het liturgisch centrum. En daar in die ruimte waarvan elke vierkante centimeter beschilderd is, raken hemel en aarde elkaar. Het leek mij alsof de mensen in de diensten, die eindeloos mogen duren, een beetje de hemel raakten zonder haar te kunnen zien. Aardse mensen, steeds weer kruisen slaan en buigend naar de aarde die, daardoor uitgenodigd door de iconen, vol vertrouwen en toch schroomvol het hemelse benaderen in een sfeer van wierook en gezang. Ik voelde me ondergedompeld en soms even meegevoerd. Buigen is dan het enige dat past, zo mocht ik ervaren. Hoe verschillend is boekenkennis, van voelen en ondergedompeld worden in deze levensstroom! Het wandelen door de Karpaten, dagelijks onderweg naar steeds weer een ander stukje hemel op aarde, onderstreepte het geheel op een gelukkige wijze. Bijzonder bijzonder!!
Gerard, 2008

2007
Alle dagen zaten vol verbazing en verwondering; alles zo mooi en bijna-sprookjesachtig! De kloosters met een uitstraling van rust, alles omringd door bloemen, prachtig liggend in de glooiende heuvels van de Karpaten. Het (in stilte) wandelen bracht me in een totaal andere wereld en liet me als vanzelf stilstaan bij me zelf. Middels gedichten/opdrachtjes kon ik gerichter nadenken over wat mij bezighoudt. De contacten met de monniken waren heel persoonlijk en gastvrij, en de maaltijden voortreffelijk! Daarbij de schoonheid van het landschap, de rust, de mooi gelegen, beschilderde kloosters met al hun vriendelijke mensen, de kerkdiensten in schemerlicht, vol spiritualiteit, het zingend-lezen, de kaarsen, de Orthodoxe rituelen:Het werd een waardevol cadeau aan mijzelf!
Sija, september 2007

Kerken en kloosters als oorden van historie, spiritualiteit en bezinning. Na onze pelgrimstocht naar Santiago hebben ze iets extra's voor ons. De zoektocht naar verdieping en bezinning op onze levensreis vertaalt zich naar een zoektocht naar nieuwe inspiratieoorden. Beelden van kloosters, die we tegenkomen in een fotoboek over Roemenië blijven maar in ons hoofd hangen. Een nieuwe pelgrimstocht roept.
De introductiemiddag in Utrecht, twee weken voor vertrek, wakkert het verlangen om de kloosters te zien en je in de wereld van de monniken te begeven, alleen nog maar aan. De groep van zeven reisgenoten straalt eenzelfde interesse uit, gepaard aan het zoeken naar zingeving, de juiste weg op een kruispunt van wegen, spiritualiteit, rust en stilte. Voor ieder van ons zullen een of meer van die aspecten in die kloosterwandeling tot hun recht zijn gekomen.

We kunnen nauwelijks wachten om de kerk en de omliggende gebouwen de volgende dag te gaan zien. Wat je bij de eerste aanblik raakt, is de overweldigende kleurenpracht van de muur- en plafondschilderingen en de iconostase, de goudgeschilderde, rijk versierde en met iconen van de Godsmoeder en van Jezus behangen scheidingswand tussen kerkruimte en altaar.
Omdat we de taal niet machtig zijn, kunnen we ons onvoorwaardelijk open stellen voor de authentieke sfeer die deze vieringen uitstralen. Later in de week is het deze sfeer die ons allen als reisgenoten uitnodigt om deel te nemen aan het ritueel van het avondmaal. Uitdrukking van verbondenheid met mensen die een andere wereld voor ogen hebben, daaraan willen werken en daarvoor inspiratie zoeken.
Sommige kloosters, zoals Horaita waar we de tweede helft van de week verblijven, hebben een skete, een klein klooster als een bezinningscentrum hoger op de berg. Daar een nacht doorbrengen, onder de pikdonkere sterrenhemel, is een belevenis op zich.

Aan het eind van de week brengt een sneltrein na een urenlange tocht door het Roemeense platteland ons terug naar Boekarest. Het is een wat abrupte overgang naar de drukke bewoonde wereld van alledag. De rust en regelmaat, de spiritualiteit en ontmoetingen met monniken en reisgenoten, de schitterende kloosters in hun natuurlijke schoonheid en het prachtige Roemeense landschap houden onze gedachten na terugkeer nog lang gevangen.
Yvonne en Herman, september 2007

Niet duidelijk wetend welke richting ik in mijn leven nu zou kiezenboekte ik de pelgrimsreis naar Roemenië. Wandelen, contemplatie, kloosterleven, praten met mensen, die mij niet kenden waren de dingen die mij hierin aantrokken. De kloosters waren prachtig, omgeven door bloemenzeeën, het leven in de kloosters per klooster sterk verschillend, maar altijd waren we welkom en voelden we er ons thuis. De diensten waren indrukwekkend en ontroerend. We voelden ons helemaal in de kloostergemeenschap opgenomen.Al wandelend praatten we over vele onderwerpen, waardoor je in de stiltes, die er ook waren, genoeg om over na te denken hadDoor toeval hadden wij  en de monniken de laatste avonden steeds iets te vieren, zodat we met de fluit en de viool, zingend met een glas wijn in de hand leuke avonden beleefden. Het was een onvergetelijke reis!
Djouke, september 2007

2006
Terugdenkend aan de tocht is het vooral de vanzelfsprekendheid, de opeenvolging van goede momenten en de daaruit voortvloeiende rust, die me is bijgebleven. Zonder planning en programma was ik met vijf andere mensen aan de reis begonnen. En achteraf is dat een goed uitgangspunt geweest: ik zou het wel zien. Wandelen van klooster naar klooster, plukkend aan een besje, hangend op een bankje, de kerken met de monniken, het kloosterleven, het eten, de iconen, de vele gesprekken, ook 's avonds met een 'goed' glas wijn. Het vertrouwen dat is gegeven, open staand voor alle indrukken, de inzichten die zijn verkregen, het was het waard. Voor deze verkregen vanzelfsprekendheid verdient Elisabeth alle credits. Bedankt voor deze reis. Het ga je goed op jouw reis.
Cor, oktober 2006

Elisabeth heeft ons de gelegenheid geboden om op een toegankelijke manier kennis te maken met het kloosterleven, een stukje Roemenie en onszelf.
De wandelingen waren prachtig. Ik vond ze uitdagend en verrassend, waarbij de regen natuurlijk wel een dimensie toevoegde. Dat maakte het extra spannend.
Ieder van ons had een reden om juist voor deze reis te kiezen. De deelname aan de diensten was vrijblijvend en geen verplichting, maar ik heb er wel geleerd dat je daar heel stil kunt zijn in jezelf. Door de wijze waarop de reis georganiseerd was, kregen wij de gelegenheid om niet als toerist maar als gast in de kloosters te verblijven.
Ik denk met veel warmte terug aan de reisgenoten die een week lang mijn leven deelden.
Ria, juni 2006

Tijdens ons 6 weeks verblijf in Roemenie maakten wij deel uit van de pelgrimstocht van 3-10 juni 2006.Geen woord verstaand zijn wij op onze 'Weg' geholpen, geraakt en gezegend door:
de klanken van de gesproken en gezongen orthodoxe diensten;
het mogen meeleven in een stukje intimiteit van de monniken;
de heldere, eenvoudige, open en sprankelende verbinding van Elisabeth met hen en ons;
het door Elisabeth laten gebeuren van het wondere onverwachtte;
de ontwapenende aanwezigheid van onze andere 4 tochtgenoten;
en hebben wij ons hart verloren en gevonden in Roemenie en deze pelgrimstocht!
Mijn shawl (hoofddoek) is heilig geworden.
"Domne Mi Lueste"  (Heer ontferm U)
Hannie, juni 2006

Geinspireerd door de monniken, de gesprekken met de reisgenoten en de overweldigend mooie natuur van Moldavie (er is daar geen industrie, de lucht en het water zijn zuiver waardoor de natuur welig tiert) kom ik tijdens de laatste voettocht tot het inzicht dat ik door mijn leven aan het rennen ben.
Lopend achter de groep merk ik dat, als ik grotere en rustige passen neem, ik in een heerlijke cadans kom. Ik neem langere passen, rustig. Ik ga net zo snel als daarvoor, want de afstand tot de groep voor mij blijft precies hetzelfde! Ik zal deze tred vele langer vol houden zonder moe te worden of buiten adem te raken. En dat doe ik in het leven ook! Ik loop figuurlijk gesproken te vliegen en te rennen. Dat leidt wel tot resultaten, maar kan veel handiger. Net op het moment dat ik dat loop te bedenken, haal ik de groep in, omdat een van de reisgenoten "even achter een boom moest"; een deelnemer zegt spontaan tegen mij "je loopt als een Boeddhist. ik heb hem direct bedankt voor dit compliment! Mooi hoe je kunt uitstralen hoe je voelt!
Rob, juni 2006

In augustus 2006 ben ik met een groep van 6 deelnemers gaan wandelen. Voor mij een onvergetelijke tocht die uitstekend in mijn sabatical paste. Op zoek naar reflectie, bezinnen en het kloosterleven was het voor mij een prachtige week. De inspirerende begeleiding van Elisabeth en de liefdevolle ontvangst in beide kloosters vormden een unieke combinatie. Het wandelen in stilte was voor mij een verademing.  Even geen verhalen vertellen of aanhoren maar luisteren naar je eigen gedachten. De diensten in de kloosters zijn heel bijzonder: inhoudelijk niet te volgen maar wat betreft sfeer en ambiance zeer indrukwekkend: meditatieve momenten. Ik heb gekregen wat ik verwachtte: een nadere kennismaking met de orthodoxe kloosters en monniken, tijd voor reflectie en bezinning voor mezelf en met mijn groepsgenoten en prachtige wandelingen in een schitterende omgeving.
Caroline, september 2006

Lopend door de prachtige natuur, stap voor stap, dichter bij mezelf. Betrouwbare gidsen, samen in een groep die alle ruimte laat.
Vriendelijke (h)eerlijke gastvrijheid in de kloosters en rust bij 't sereen zingend bidden van de liturgie met de schoonheid. Met de schoonheid van de schilderingen. Mijn ziel komt tot zichzelf, kan zich ontdoen van alle lagen, ontbloot zich en warmt zich aan het goede. Zout voor m'n ziel. Dat steunt me. Dankbaar - eenvoud als kenmerk van het ware.
Gerrie, september 2006

2005
Reeds na een paar dagen bemerk ik hoe ik de eenvoud en de soberheid als vanzelfsprekend ben gaan ervaren en ook hoe moeilijk het voor mij is om stil te zijn en bij mezelf te blijven. Ik heb ervan geleerd.
Ik heb genoten van deze stille herfstweek doordrenkt met de geur van houtvuur, het gezang van de monniken, het vallen van duizenden beukenblaadjes, het kabbelen van water en van de aardappelsoep en de polenta, overgoten met een prachtige sterrenhemel.
Joke, oktober 2005

Met een open mind en zonder verwachtingen ben ik deze reis ingestapt. Even weg van de beslommeringen, even helemaal niets.
De stilte, afgedwongen in de kerken en bijna vanzelfsprekend tijdens de wandelingen, werkte ongemerkt verhelderend en helend. Ik kreeg meer inzicht in heden en verleden en meer kijk op mijn werkelijke behoeftes. Het ging vanzelf, ik hoefde er niets voor te doen. Alleen stappen tellen en al dat moois en de sfeer vastleggen met de camera.
Wat een verrassing dat de klok ineens 50 jaar teruggedraaid werd: zo dicht bij de natuur was ik sinds mijn prille jeugd niet meer geweest. Het deed me denken aan mijn moeder, die in de Ukraine was opgegroeid, aan haar kookkunst en keuken en de manier waarop zij alles wat eetbaar was tot een smaakvolle ervaring maakte... Toch waren er enige verschillen: haar soep was altijd warm en de kersen op sap kregen we alleen als toetje op zondag, niet bij het ontbijt!
Astrid, oktober 2005

De kloosterwandeltocht deed mij een mix ervaren van een afgezonderd en ingetogen kloosterleven, waar gasten zeer welkom zijn, met een traditioneel boerenleven dat in Nederland al lang verloren is gegaan. Ik maakte kennis met een leven dat teruggaat naar de bron, geestelijk en materieel. Zorgvuldig wordt het voedsel geproduceerd en bereid: "alles natural" zoals de Roemenen zeggen. De aandacht en zorg die we kregen, heeft me geraakt.
De serene sfeer brengt je als vanzelf naar de basis van je leven en de vragen die in dat leven spelen. Het spirituele programma dat naast de wandeltochten wordt georganiseerd, maakt dat concreter.
Atie, oktober 2005

Ik heb deze reis geboekt omdat ik van rust, ruimte en wandelen hou en dit allemaal beleven kon in een land waar ik nog nooit ben geweest. Daarnaast vond ik het heel leuk om het kloosterleven van nabij mee te mogen maken. Ik heb het allemaal gekregen tijdens deze reis. Ik vond het een heerlijke vakantie, mijn conditie is verbeterd, ik heb veel geleerd over het kloosterleven, maar ook over mezelf. De reis is zeer de moeite waard als je open staat voor "anders dan thuis".

Het wandelen was soms wat zwaarder dan ik had verwacht, met name het klimmen, maar we kwamen dan wel op prachtige plekjes. De kloosters zijn stuk voor stuk uniek, van heel oud tot modern en van groot tot klein. Ze staan op prachtige plekken in het heuvellandschap met bos en weiden. Elisabeth werd steeds allerhartelijkst ontvangen en wij ook. We werden steeds prima verzorgd. Uiteraard wennen aan het eten, maar ik had er geen moeite mee.

Zoals ik had verwacht was het heel rustig en dat is een verademing. Ik was ook erg blij dat het gezelschap klein was, daardoor kon Elisabeth aan ieder persoonlijk aandacht geven. Voor alles werd tijd genomen, geen haast, heerlijk. Elisabeth is een inspirerende vrouw, die je alle ruimte laat (binnen het programma) om wel of niet mee te doen. We kregen een aantal "opdrachten" waarmee je voor jezelf aan de gang kon en als je dat wilde kon je er later over praten.

Er is vaak gelegenheid geweest om een dienst bij te wonen, alleen veranderden de begintijden wel eens. Maar het liep wel vaker even anders dan verwacht. Elisabeth had daar al voor gewaarschuwd.
Het aardige van de diensten is dat deze totaal anders zijn dan die in een katholieke kerk. Voor mijn gevoel gaat het er ongedwongener toe. Er komen mensen uit de buurt, soms van ver (meestal voor speciale diensten), ze lopen de kerk in, bidden, kopen een kaars en terwijl de dienst gewoon doorgaat zijn zij op weg om de kaars op de daarvoor bestemde plek te laten branden. Je kunt er voor kiezen om de hele dienst te blijven of enkele minuten, maakt niet uit.
Mieke, september 2005

Aangetrokken door het voor mij onbekende Roemenië, nieuwsgierigheid naar het orthodox christelijke geloof en het mystieke van kloosters, en het wandelen, ben ik aan deze week begonnen.
De stilte in de wandelingen waren heerlijk, dit gaf vrijheid aan mijn gedachten.
Als bijzonder heb ik de vanzelfsprekende gastvrijheid van de monniken ervaren, de eenvoud van het samenleven in hun kloosters.

Hoogtepunten van de de hele reis vond ik wel de kerkdiensten. In het bijna donker, bij gezang van de monnikken werd het pas echt stil in mij, kwam ik mijzelf tegemoet en voelde dat het goed was, zoals het leven nu is, met alle ervaringen uit het verleden.

Naast deze spirituele ervaringen was er ook de slappe lacht, de koffie en de wijn, het verbazen over alles wat anders is dan hier. Ik heb een fantastische week gehad en wil dit graag promoten.
Ineke, september 2005

Weer in Nederland kijk ik terug op een bijzondere week.
Binnen een georganiseerde reis heb ik mijn eigen pelgrimstocht gelopen. Langs mooie kloosters, sfeervolle kerkjes en sketes, en door de prachtige, uitbundige natuur. Maar ook met onverwachte en 'intieme' momenten, zoals een onvergetelijk bezoek aan de wijnkelder van het klooster Secu, het luiden van de klokken in de klokketoren van Horacia, het bijwonen van de avondmis in de skete Horaitsoara.

Het leuke van al deze momenten is, dat ze niet gepland zijn. Door meerdere dagen in de kloosters te verblijven, wordt je meer in de leefgemeenschap van de monniken opgenomen, en ben je minder een passant of toerist. Maar vooral ook door de goede relaties van Elisabeth, onze gids, kun je in de kloosters een kijkje in de kloosterkeuken krijgen (soms letterlijk) die je anders niet wordt gegund. Er zijn geen rondleidingen of tours voor toeristen in deze kloosters; als je weet welke monnik de sleutel van de wijnkelder beheert, dan mag je daar misschien in, als hij in huis is, en als hij het ook voor jou wil doen. Juist dit onverwachte en spontane versterkte bij mij de beleving van een bijzondere reis.

En dan de vele ontmoetingen met de monniken. De vele grappige en ontroerende gesprekken met de monnik Damian, waarin ik veel leerde over de 'orde' in het kloosterleven.
De vele culturele en persoonlijke eigenaardigheden zetten me aan het denken over mijn eigen leven en mijn eigen keuzes. Met stimulans van Elisabeth om op verschillende momenten stil te staan bij je eigen tocht, je inspiratie, en de indrukken van de reis.

Het was een mooie ervaring. Wat ik ervan kon verwachten wist ik niet zo goed. Wat ik er kwam zoeken nog minder. Maar ik heb het wel gevonden. Ik heb vele mooie en dierbare momenten mee naar huis genomen. Ik heb kracht opgedaan voor de verdere reis.
Tim, juni 2005

Een indrukwekkende reis in alle opzichten. Prachtige natuur, mooie wandelroutes en het overnachten in de kloosters was indrukwekkend. Nog steeds probeer ik hun manier van leven en zijn vast te houden in het dagelijks leven.
Elisabeth is een vrouw met passie voor de dingen die zij doet en dat is heerlijk als je deelnemer bent van haar reis. Ga zo door Elisabeth !
Femke, mei 2005

 2004
Een confrontatie met de keuze voor een totaal andere manier van leven dan de westerse. Een leven waarin materieel bezit onbelangrijk is en je gewoon mee-eet met wat de pot schaft. Het eten staat altijd op je te wachten als je een verafgelegen kleine kloostergemeenschap bezoekt, een zogenaamde skete. Je voelde je gewoon op gewijde grond komen als we een skete naderden. De kruizen wezen ons de weg. Het bos werd sprookjesachtig. En dan die gastvrijheid !!
Wat volgt zijn onverwachte ontmoetingen, bijzondere gesprekken in diverse talen. Na zo?n bezoek vervolgden we onze wandeltocht in enigszins benevelde toestand en met een diep respect voor deze wijze van leven.
De stilte tijdens het wandelen, de uitgestrektheid van het landschap, het prachtige uitzicht op de Karpaten hebben me goed gedaan. Ik kreeg ruimte om naar mijn eigen stem van binnen te luisteren. Het lawaai om me heen overstemde het niet meer.
Deze reis heeft diepe indruk op me gemaakt. Ik zou wel reclame voor de monniken willen maken als zijnde een manier van leven, een tegenbeweging tegen de Amerikaanse/westerse manier van leven met veel geschreeuw, de jacht naar geld en vooral uiterlijk vertoon.
Waar gaat het nou allemaal om.
Jolanda, september 2004

Na een aantal jaren heb ik weer een kerk kunnen bezoeken. Het maakte diepe indruk op me. De wijze waarop de Roemenen hun geloof belijden, met zoveel toewijding. Uren lang staan en knielen ze. Met op de achtergrond de prachtige stemmen van de monniken en nonnen die acapella zingen of voorlezen uit de bijbel. Terwijl ik zo in de donkere kerk zat, s avonds laat, schaars verlicht door enkele kaarsen en olielampjes kwamen de antwoorden vanzelf'.
Tineke, september 2004